Toen ik klein was waren er lang niet zoveel buitenlanders in ons land als nu. Voor mijn gevoel waren dat voornamelijk gastarbeiders. De vaders deden werk dat niemand anders wilde doen en de moeders zaten thuis bij de kinderen en spraken bijna geen Nederlands (hoezo vooroordelen?) Ook had je buitenlanders die met een Nederlander getrouwd waren, zoals mijn buren in ‘s-Hertogenbosch. Vluchtelingen komen in mijn herinneringen niet voor, al kan ik me niet voorstellen dat die er toen niet waren.
Inmiddels hoor je het woord ‘gastarbeider’ niet meer, de Polen, Roemenen en andere buitenlanders die hier tegenwoordig werken noemen we tegenwoordig ‘arbeidsmigranten’. Er zijn verder economische, politieke en andere vluchtelingen, tweede- en derde generatie Turken en Marokkanen en nog veel meer categorieën buitenlandse mensen die in Nederland wonen. Ik noem al deze mensen hetzelfde: medelanders. Mensen die oorspronkelijk niet van hier zijn, maar die nu samen met ons dit kikkerland bevolken.
Laatst werd de Gouden Televisier-Ring uitgereikt aan de indrukwekkende documentaire ‘De kinderen van Ruinerwold.’ Sifan Hassan, twee keer goud en één keer brons op de afgelopen spelen, reikte het beeldje uit. Sifan is geboren in Ethiopië. Ze is in 2008 naar Nederland gekomen en heeft sinds 2013 de Nederlandse nationaliteit. Wat me opviel is dat ze nog steeds moeite heeft met de Nederlandse taal, ondanks dat ze al zo lang hier is. Zij is niet de enige medelander die onze taal na lange tijd nog steeds niet echt machtig is. Waar zou dat aan liggen? Er zijn ook medelanders genoeg die de taal wél onder de knie gekregen hebben, zoals mijn eerder genoemde buurvrouw.
Halverwege de jaren negentig zag ik met eigen ogen tijdens mijn stage op een internationale school dat Nederlands een moeilijke taal is om te leren, maar waarom precies herinnerde ik me niet. Een snelle zoektocht op Internet leerde me dat er niet één reden te geven is. Het Nederlands is een complexe taal, ondanks dat we hetzelfde alfabet hebben als vele andere talen. Een belangrijk probleem ligt in de woordvolgorde. Simpele zinnen bestaan uit onderwerp, werkwoord, gezegde. Maar in iets ingewikkeldere zinnen splitsen we werkwoorden dat het een lieve lust is en zetten we dingen als tijd, manier en plaats vrolijk in het midden. Denk verder nog aan zaken als ou en au, of probeer iemand maar eens uit te leggen wanneer je de gebruikt en wanneer het. Voor niet-Nederlandstaligen moet dat toch een mysterie zijn.
Laatst stuitte ik op dit artikel op een Engelstalige website. Het beschrijft hoe verwarrend het Nederlandse systeem van klokkijken voor niet-Nederlanders is. In het Engels en andere talen zit daar een bepaald (logisch???) patroon in dat wij niet gebruiken, maar eerder omdraaien. In het Engels bedoelen ze met ‘half eight’ een half uur na acht uur, half negen dus. Terwijl wij met half acht gewoon half acht bedoelen. Een half uur voor acht dus. Zeggen ze in andere talen “twintig voor acht”, wij hebben het over “tien over half acht”. Voor mij, en waarschijnlijk voor bijna iedereen die dit leest, behalve misschien voor de Limburgers onder ons, voelt “tien over half acht” veel logischer. Grappig, hoe zo iets dat voor ons zo klaar is als een klontje voor anderen totaal bizar kan zijn. Cultuurverschillen noemen ze dat 🙂 .
Tijdens mijn opleiding kreeg ik het vak ‘interculturele communicatie’. Communicatieproblemen voorkomen door je te verdiepen in het soort cultuur waar de ander uit afkomstig is en respect te hebben voor die ander. Ook onze eigen cultuur bekijken door de ogen van een buitenstaander kan hiervoor heel nuttig zijn. Geen enkele cultuur is volmaakt of volstrekt logisch: helaas, de onze ook niet.
Als je onze eigen cultuur door de ogen van een buitenstaander wil zien moet je eens op YouTube kijken. Daar zijn talloze filmpjes te vinden, zoals bijvoorbeeld dit filmpje van Bart de Pau. Waarover verbaasden buitenlanders zich toen ze voor de eerste keer in Nederland kwamen? Ook zijn er online veel voorbeelden te vinden van mensen uit andere culturen die laten zien wat ze vreemd vinden in een ander land, zoals een Amerikaanse student op uitwisseling in het Verenigd Koninkrijk. Ik vind het heerlijk om dat soort filmpjes te bekijken! Heb jij nog leuke tips?
Liefs,
Kaat
Nooit meer een schrijfsel missen? Laat je e-mailadres achter en je krijgt bericht!
Ik heb geen tips in deze maar wel leuk om te lezen en het blijft interessant! Zeker op vandaag, want hoe of verloedert de Nederlandse taal door o.a. chattaal en smiley’s?